Nieuws
Nieuws | Protestantse Kerk Nederland
-
Verhalen op het kerkhof zorgen voor verbinding
Het idee ontstond tijdens Tsjerkepaad, een jaarlijks evenement waarbij op zomerse zaterdagmiddagen circa 250 Friese kerken vrij toegankelijk zijn. Jan van Berkum is daar als gastheer van zijn gemeente regelmatig bij. “Tijdens die dagen ontstaan de mooiste gesprekken, en ontstaan ook ideeën die kunnen leiden tot een dienst”, vertelt hij.
Twee grafstenen
Tijdens Tsjerkepaad in 2022 raakte Van Berkum op het kerkhof bij het kerkje van Tirns in gesprek bij een paar grafstenen. Een bezoeker vroeg wat er achter het ‘noodlottig ongeval’ met dezelfde datum zat waar op twee grafstenen naar wordt verwezen. Dat is een vreselijk drama. Op 13 mei 1945, vlak na de bevrijding, komen de drie broers Gerrit, Sjoerd en Jelmer de Jong tijdens een zeiltocht om het leven, samen met hun buurmeisje Geertruida Westra. Van Berkum had vervolgens met de bezoeker een gesprek over de impact van zo'n drama.
Themadienst
Naar aanleiding van deze ontmoeting op het kerkhof stapte Van Berkum naar de kerkenraad, die vervolgens een groepje in het leven heeft geroepen dat op zoek is gegaan naar nabestaanden en getuigen. “Het drama is bekend bij de oudere inwoners van Tirns, maar er is jarenlang niet over gepraat. De link met het einde van de oorlog was snel gelegd. Feest en rouw naast elkaar.” In het jaar erna werd in de dienst in Tirns rond 4 en 5 mei aandacht besteed aan het drama, met als thema ‘Hoeveel kan een mens verdragen?’ “Een ooggetuige van het drama was aanwezig en vertelde het verhaal. Ook familieleden van de overleden kinderen waren aanwezig. Het gaf verbinding tussen de kerk en onze omgeving, en het was troostrijk.” De dienst werd afgesloten op de begraafplaats bij de kerk.
Komende meiviering
Dit jaar zal er tijdens de meiviering aandacht zijn voor een man uit Tirns die al de voor de Tweede Wereldoorlog werkte als boerenknecht, vlak na de oorlog trouwde met een Oekraïense krijgsgevangene, met haar naar Tirns liep en daar weer onderdak vond. "Het verhaal is bijzonder omdat nu weer oorlog en verderf heerst", meent Van Berkum. "Tijdens de kerkdienst zal dit verhaal weer verteld worden. Familie van deze man is aanwezig, net als een aantal Oekraïeners die nu tijdelijk in Sneek worden opgevangen."
Levend houden
In dit geval zijn twee gebeurtenissen in en rond de Tweede Wereldoorlog aanleiding voor een bijzondere dienst, maar het kerkhof geeft ook andere aanleidingen. "Vrijwel elk kerkhof heeft wel een hoekje met kindergraven. Die kinderen hebben maar kort geleefd, daar zitten hele verhalen achter. Ook die kunnen zich lenen voor een dienst. Waar het mij om gaat, is dat op het kerkhof mensen liggen met bijzondere verhalen die het verdienen om levend te worden gehouden en waaruit lessen te trekken zijn voor de toekomst."
>> Meer informatie is te verkrijgen bij Jan van Berkum via janvanberkum@hotmail.com.
Lees ook:
Bevrijdingsdag op zondag
-
Kerk in Actie zoekt coördinatoren voor de huis-aan-huiscollecte in 2024
Kerk in Actie heeft een vaste plaats op het landelijke collecterooster van het CBF in week 47. In 2024 is de collecteweek van 18 tot en met 23 november. De huis-aan-huiscollecte is een mooi project met een breed doel:
- een keer per jaar huis-aan-huis geld ophalen voor mensen in nood
- contact met mensen in de buurt
- zichtbaarheid van het werk van Kerk in Actie in de wijk
- samenwerken over kerkmuren heen
Hulp aan kinderen in Oekraïne
Ook in 2024 collecteert Kerk in Actie voor kinderen in Oekraïne. Zij hebben onze hulp nog steeds heel hard nodig. Lees hier hoe Kerk in Actie kinderen helptmet voedselpakketten, tijdelijk onderdak en psychosociale ondersteuning.
De collecte organiseren
De collectecoördinatoren organiseren de collecteweek in hun buurt, ondersteund door het landelijk collecteteam. In een aantal plaatsen is er samenwerking tussen de coördinator en de plaatselijke diaconie, in de meeste wijken organiseert de coördinator de huis-aan-huiscollecte apart van de plaatselijke kerk of gemeente.
Coördinator Janet is enthousiast over het organiseren van de collecte in haar woonplaats. "Het contact met mijn collectanten vind ik erg waardevol”, vertelt ze. “Ook heb ik nieuwe, positieve mensen ontmoet die gevraagd zijn door Kerk in Actie en er hun schouders onder zetten. Van hen hoor ik dat het heel leuk is om tijdens het collecteren mensen uit de buurt te spreken. Een hele mooie bijvangst van deze collecte! Je samen inzetten voor een goed doel werkt verbindend, sociaal gezien en over kerkmuren heen."
Help mee
Kerk in Actie roept diaconieën van gemeenten die nog geen plaatselijke collectecoördinatoren hebben op om iemand in je gemeente te vragen coördinator te worden of een oproep hiervoor te plaatsen in het kerkblad of de zondagsbrief. In sommige plaatsen organiseren jeugdverenigingen of clubs deze collecteweek als leuke gezamenlijke activiteit in hun buurt.
Aanmelden kan via deze collectepagina. Kerk in Actie neemt daarna contact op met de betreffende persoon. Je kunt ook bellen of mailen naar het collecteteam voor meer informatie via: 030 880 1701 en collecte@kerkinactie.nl.
-
Predikantsbevoegdheid voor kerkelijk werkers in vacante gemeenten
De synode besloot dit naar aanleiding van een voorstel van het Generale College voor de Kerkorde (GCKO). De bevoegdheid van de brede moderamina van classicale vergaderingen (BMCV) om in bepaalde gevallen sacramentsbevoegdheid toe te kennen aan kerkelijk werkers die al een preekconsent hebben werd verruimd. Het gaat om een interim-regeling die geldt totdat nadere besluiten zijn genomen in de ambtsdiscussie over predikant, pastor en kerkelijk specialist.
De nood wordt gezien
Dr. F.T. Bos, lid van het GCKO, vertelt dat het voorstel vooral gedaan is met het oog op de hoge nood die er in veel (vacante) gemeenten is. “De besluitvorming hierover twee jaar uitstellen is niet verantwoord.” Ouderling Vrijhof, synodelid namens de classis Groningen-Drenthe, is blij dat de urgentie gezien wordt. “Het voelt voor mij als een ondersteuning. De nood die we hebben in het noorden van het land wordt gezien.” Ouderling Blees, afgevaardigd vanuit de classis Fryslân, beaamt dit. “Met het doorvoeren van dit besluit helpt u kerkelijk werkers om hun werk met vreugde te doen. Zo kunnen zij met de steun en goedkeuring van de kerk de sacramenten bedienen.”
Ds. Van Heijningen, synodelid namens de classis Zuid-Holland-Zuid, hoort ook in zijn regio dat gemeenten soms niemand kunnen vinden om de sacramenten te bedienen. “Het is goed om deze stap nu te zetten, en gemeenten te helpen.”
Sacramenten bedienen
De tijdelijke regeling voor vacante gemeenten gaat per direct in. Een BMCV kon al aan een (wijk)gemeente die in bijzondere financiële omstandigheden verkeert en een eigen kerkelijk werker met preekconsent heeft, toestemming verlenen om deze kerkelijk werker de bediening van doop en avondmaal, het afnemen van de belijdenis van het geloof, de bevestiging van ambtsdragers, het leiden van trouwdiensten en het uitspreken van de zegen in de betreffende gemeente te laten verzorgen, nu kan hetzelfde in vacante gemeenten. Daarnaast kunnen BMCV’s kerkelijk werkers toestaan om de bevoegdheid ook uit te oefenen in andere vacante gemeenten.
Stap in goede richting
Scriba ds. De Reuver is dankbaar dat deze interim-regeling er nu is. “Ook de classispredikanten onderstreepten de urgentie om kerkelijk werkers deze tijdelijke extra bevoegdheid te kunnen verlenen. Dit is echt een stap in de goede richting.”
-
Synodegesprek over seksualiteit, genderidentiteit, huwelijk en relaties krijgt vervolg
In 2022 stelde ouderling Molenaar, synodelid namens de classis Utrecht, voor een gesprek in de synode te starten over het thema ‘seksualiteit, genderidentiteit, huwelijk en relaties’. Een werkgroep heeft zich daarna gebogen over de vraag hoe zo’n gesprek in de synode gevoerd dient te worden en welke deelonderwerpen aan de orde zouden moeten komen. Daarbij was duidelijk dat een synodegesprek zou dienen als ‘oefenplaats’ voor het gesprek dat ook kerkenraden en plaatselijke gemeenten zouden kunnen voeren over dit thema. In november 2023 vond een eerste synodegesprek plaats.
Veilige omgeving
In deze aprilvergadering stond dit onderwerp opnieuw op de agenda. Het moderamen stelde de synode voor het lopende gesprek vooral te blijven voeren. Het moderamen zal daartoe uitgangspunten formuleren voor het creëren van een veilige omgeving voor het voeren van gesprekken over thema’s waarbij de meningen in de synode (en de kerk als geheel) sterk uiteenlopen. De synode zal de dienstenorganisatie vervolgens vragen om de bestaande methodes en handreikingen voor het voeren van een ‘veilig gesprek’ onder de aandacht te (blijven) brengen van kerkenraden en voorgangers.
Het gesprek blijven voeren
Synodeleden wisselden van gedachten over het voorstel van het moderamen. Diaken Boom van de classis Gelderland Zuid & Oost heeft door het eerste gesprek in november meer begrip gekregen voor andere standpunten. “Ik wil ouderling Molenaar bedanken dat hij dit onderwerp op de agenda heeft gezet.” De heer Verbaan, voorzitter van de Generale Raad van Advies, is blij dat er ruimte is om dit gevoelige onderwerp binnen de synode te bespreken. Ouderling Blees van de classis Fryslân pleit ervoor om in dezelfde lijn over dit thema verder te praten als dat bij het thema ‘heil’ is gedaan: in kleine groepen. “Dat we van mening verschillen is bekend, maar het is goed om van elkaar te weten hoe je over iets denkt.” Ds. Van den Belt, synodelid namens de classis Utrecht, oppert dat de samenleving misschien gediend is als de kerk zich erover uitspreekt. “We zouden daarin kunnen zoeken naar iets waarin we elkaar wel kunnen vinden, zoals een relatie van liefde en trouw.” Voor ds. Van der Wind, synodelid namens de classis Gelderland Zuid & Oost, staat voorop dat de kerk geroepen is om een geluid te laten horen. “Het voelt als een zere plek van ons kerk-zijn als wij niet bij machte zijn hierover het gesprek te voeren.” Ouderling-kerkrentmeester Haasnoot van de classis Noord-Brabant, Limburg en Réunion Wallonne vindt dat de synode als geheel moet accepteren dat er niet hetzelfde over dit soort zaken wordt gedacht, maar dat ‘we elkaar in het geloof in de levende God wel kunnen vinden’.
Het vervolg
Scriba ds. René de Reuver is blij dat een gesprek over dit thema in de synode gevoerd kan worden, ook al zijn zienswijzen verschillend. Hij meldt dat het moderamen in de volgende synodevergadering van 21 juni met een voorstel zal komen hoe dit een vervolg krijgt.
-
VOG wordt verplicht voor medewerkers en vrijwilligers Protestantse Kerk
De Protestantse Kerk wil een veilige kerk zijn. Daarom besloot de generale synode in november 2022 aan het Generale College voor de Kerkorde (GCKO) te vragen om voorstellen te doen voor een regeling voor het aanstellen van vertrouwenspersonen en een regeling die predikanten, kerkelijk werkers en ook vrijwilligers en ambtsdragers verplicht tot het hebben van een Verklaring Omtrent Gedrag. Een VOG is een verklaring van het Ministerie van Justitie en Veiligheid waaruit blijkt dat iemands gedrag geen bezwaar vormt bij het uitoefenen van een nieuwe taak of functie in de samenleving.
Consideraties
Naar aanleiding van de voorstellen van het GCKO heeft de generale synode in april 2023 een nieuwe generale regeling omtrent ‘Veilige gemeente’ vastgesteld. Uitgangspunt daarvan is dat lokale kerkenraden het gesprek in de gemeente stimuleren om gezamenlijk zorg te dragen voor een klimaat waarin iedereen zich veilig kan voelen. Daarbij werd afgesproken dat deze regeling pas in werking kon treden nadat kerkenraden en classicale vergaderingen hun mening hadden gegeven over deze wijzigingen. Deze zogenaamde consideraties hebben in de afgelopen maanden plaatsgevonden, zodat in de synodevergadering van 20 april jl. een definitief besluit kon worden genomen.
Belang van veilige kerk
Na een gesprek in deze vergadering besloot de synode unaniem dat de verplichte VOG er moet komen. Diaken Ten Hoeve-Lafeber, synodelid namens de classis Fryslân, vindt het belangrijk dat een VOG verplicht wordt. “Het aanvragen kost tijd en is misschien veel werk, maar je kunt bepaalde zaken ermee afdekken.” Ds. Rianne Veenstra, synodelid namens de classis Overijssel-Flevoland, is ook groot voorstander. “Het is geen zware last om dit te regelen als kerk. Het is een kwestie van het opvragen van e-mailadressen van vrijwilligers door de scriba, waarna de VOG online kan worden aangevraagd. Het zou een teken zijn van slecht beleid als we - omdat we met elkaar staan voor een veilige kerk - niet doen wat in onze samenleving allang gewoon is geworden en wat in onze kerk allang geregeld had moeten zijn.” Ouderling Vrijhof, synodelid namens de classis Groningen-Drenthe, vertelt hoe haar gemeente is begonnen met het uitrollen van het ‘veilige kerk’-beleid. “We hebben het contact met de vertrouwenspersonen opgefrist en een gedragscode opgesteld. De kerkenraad begon met het ondertekenen daarvan, en langzamerhand vragen we onze vrijwilligers dat ook te doen.”
Verplichte VOG per 1 juli 2025
Vanaf 1 juli 2025 is de Verklaring Omtrent Gedrag verplicht voor alle medewerkers en vrijwilligers binnen de Protestantse Kerk en haar gemeenten. Tot de genoemde personen die zo’n VOG moeten hebben behoren in ieder geval alle ambtsdragers, alle anderen die namens de gemeente pastorale taken hebben, functies waarin men regelmatig (bege)leiding geeft aan minderjarigen of kwetsbare mensen en voor vertrouwenspersonen.
Lokale kerkenraden dragen zorg voor de aanvragen van de verklaring. De hoeveelheid werk daarvoor is beperkt: een registratiesysteem (wie heeft de VOG nodig en wanneer is deze ontvangen) is voldoende. Kerkenraden moeten zich eenmalig aanmelden bij Justis om in aanmerking te komen voor een gratis VOG en daarna doorgeven wie een VOG nodig heeft. De betrokkenen krijgen vervolgens per e-mail een uitnodiging om de VOG aan te vragen.
Aanstellen vertrouwenspersonen
Daarnaast geldt per 1 juli 2025 dat protestantse gemeenten - al of niet in samenwerking met andere (wijk)gemeenten - ten minste een man en een vrouw als vertrouwenspersoon aanstellen. De vertrouwenspersonen bieden een luisterend oor aan degenen die met verhalen, vragen of meldingen met betrekking tot de veiligheid in de gemeente komen, adviseren over eventueel te nemen stappen en geven gevraagd en ongevraagd advies aan de kerkenraad rond gesignaleerde knelpunten. Vertrouwenspersonen worden aangesteld voor een periode van vier jaar. Deze periode kan telkens worden verlengd en kan zowel door de kerkenraad als door de vertrouwenspersoon tussentijds worden beëindigd.
Implementatie in gemeenten
Er leefden in de synode nog wel vragen over de implementatie van de regeling in de lokale gemeenten. Jurjen de Groot, directeur van de dienstenorganisatie, antwoordt dat een implementatieplan in de zomer van 2024 klaar is. “De gemeenten zullen goed worden meegenomen in welke stappen er gezet moeten worden.”
Lees meer over het aanvragen van een VOG:
Aanvragen VOG
