Moses Coronel was 91 jaar toen hij in Auschwitz werd vermoord. Hij woonde schuin tegenover de plek waar wij nu huizen. Een ‘stolperstein’ roept voor de deur van zijn toenmalige woning zijn naam in herinnering. Er zijn in deze buurt veel van dergelijke herdenkingsstenen. Even verderop aan de gracht was een Joods ziekenhuis en een gebouw waar de verpleegsters woonden. Het staat nog aangegeven op de gevel. De ‘Joodse buurt’, rondom de Dokwerker. Een buurt vol pijnlijke herinneringen. Pijnlijk, maar noodzakelijk. Het ‘opdat wij niet vergeten’ moet bij elke generatie opnieuw worden ingesleten.
Verder weg, maar in de tijd dichterbij. De thuiskomst van ontvoerde schoolmeisjes in Nigeria. Uren moesten de ouders wachten, omdat de bollebozen uit de hoofdstad, die weinig of niets hadden gedaan met betrekking tot deze bevrijding, eerst nog mooi weer moesten spelen. Urenlange toespraken, waarin zij – naar verluidt – zichzelf ophemelden. De ouders werden zo ongeduldig, dat zij probeerden het gebouw binnen te dringen om hun kinderen op te halen. Strijd met de veiligheidstroepen, een dode en gewonden. Lijden, omdat politici soms meer geven om hun imago dan om de mensen.
Er zijn heel veel verschillende vormen van lijden en heel veel oorzaken. Nogal wat halen wij onszelf op de hals. Veel doen mensen elkaar aan. Denk bijvoorbeeld aan de stroperige aanpak van het herstel na de ‘toeslagenaffaire’. Hoe is het mogelijk, dat de overheid zich laat leiden door wantrouwen ten aanzien van de eigen burgers en daardoor zoveel ellende veroorzaakt? Wel het is mogelijk denk ik, doordat er altijd wel ergens – bij en door iemand – iets mis gaat en de reactie van de overheid daarop voorzichtigheidshalve overtrokken is. Alsof ooit elk risico kan worden uitgesloten. En een dergelijke reactie veroorzaakt lijden, omdat met de kwaden ook de goeden worden getroffen.
En wat betekent dat allemaal in de Lijdenstijd? De tijd waarin wij gedenken dat er iemand kwam die volstrekt onschuldig was en toch het zwaarste lijden moest verduren? De laatste tijd moet ik nogal eens denken aan wat Jezus achterliet. Paulus noemt het in Filippenzen 2 ‘de gezindheid van Christus’. ‘Hij, die de gestalte van God had, hield zijn gelijkheid aan God niet vast, maar deed er afstand van. Hij nam de gestalte aan van een slaaf en werd gelijk aan een mens. En als mens verschenen, heeft Hij zich vernederd en werd gehoorzaam tot in de dood – de dood aan het kruis.’
Die tegenstelling: ‘aan God gelijk’ en ‘vernederd tot in de dood aan het kruis’, is zo immens groot. En Jezus ging die weg voor ons, voor jou, u en mij. Adembenemend.
Mijns inziens roept die keuze van Jezus om ten minste twee reacties van onze kant. Allereerst grenzeloze dankbaarheid naar God toe en daarnaast de inzet om te doen wat we maar kunnen om waar we maar kunnen het lijden van mensen te bestrijden en zo mogelijk te voorkomen. Recht en gerechtigheid. Oftewel: Micha 6: 8.
