Op allerlei manieren geven mensen weer vorm aan het vasten op weg naar Pasen. Geen vlees eten, geen alcohol drinken, geen spelletjes spelen op de computer en noem maar op. Blijft de vraag waarom we dit doen.
Gaat het er om te bewijzen dat we onszelf in de hand hebben? Dat we nog voldoende zelfbeheersing hebben? Wat is de bedoeling van een dergelijke periode van onthouding?
In de Bijbel staan nogal wat voorbeelden. Denk aan Saul, die heel dwaas zijn leger dwingt tot vasten als voorbereiding op een belangrijke veldslag. Maar ook aan David, wanneer het kind dat hij kreeg met Batseba gaat sterven. Vasten was een rouwgebruik, maar ook een manier om met klem de hulp van God af te smeken. Een mooi voorbeeld staat er in Nehemia 1, vers 4: “Toen ik deze woorden hoorde (hem wordt verteld, dat Jeruzalem in puin ligt), ging ik huilend op de grond zitten. Ik rouwde dagenlang, ik vastte en riep de God van de hemel aan”.
Letterlijk is vasten het niet gebruiken van bepaald eten en drinken. Jezus had er nogal wat ervaring mee. Zo begon Hij zijn werk met veertig dagen en nachten vasten. En verderop in de Bijbel, bijvoorbeeld in het boek Handelingen, valt te lezen hoe de christenen vasten voordat er een belangrijk besluit wordt genomen. De basis voor het joods-christelijke vasten is het heel gericht zoeken van God. Niet dat het nodig is (lijkt mij) om aan God door het vasten duidelijk te maken dat men de situatie serieus neemt. Misschien is het meer dat we aan onszelf duidelijk maken dat het zoeken van God geen spelletje is. ‘Hoe serieus ben je ten aanzien van de dingen waarover je me aanspreekt?’ zou de vraag van Gods kant kunnen zijn. Niet als een soort test waar je voor moet slagen, wil je gehoord worden. Maar Gods goedheid en Gods gaven vragen om een vruchtbare bodem. Ik denk niet, dat God van verspilling houdt in dezen. Om een voorbeeld te noemen: Welke zin heeft het om de lever van een alcoholist te genezen, wanneer deze na het wonder weer gewoon doorgaat met zijn overmatig gebruik?
Wat vasten nu betekent voor de mensen die er de komende weken mee bezig zullen zijn weet ik natuurlijk niet. Of het altijd gekoppeld is aan het zoeken van God kan ik niet beoordelen. Ik hoop het. Al was het alleen maar omdat zodoende een intensivering van de omgang met God mogelijk is. Wie dingen gaat laten, kan tijd vrijmaken voor gebed en het lezen van de Bijbel. Wie het eetpatroon verandert in de Vastentijd, kan misschien iets proeven van hoe het anders kan (en beter voor gezondheid en milieu wellicht).
In ieder geval gaat het er om, dat we de komende 40 dagen meer geconcentreerd bezig zijn met de weg die Jezus voor ons ging. Wanneer dat er toe leidt, dat de verwondering over en de dankbaarheid voor de liefde van God, die zichtbaar werd in Jezus, nieuw wordt beleefd, is er veel gewonnen.
