Macht is een wonderlijk verschijnsel. De kerk heeft er in het verleden onder geleden en we hebben er nog mee te maken.
En niet alleen de kerk. De uitdrukking, dat een revolutie ‘haar eigen kinderen op eet’, is maar al te waar gebleken. Zodra revolutionairen ergens de macht overnemen, zie je bijna altijd, dat zij zich binnen afzienbare tijd gaan gedragen zoals de baasjes deden die door hen verdreven zijn.
Het meest recente voorbeeld is wat er gezegd wordt over (de baas van) Wikileaks, Assange. De filosoof Dalrymple stelde in een interview dat de manier waarop deze klokkenluiderssite omgaat met het gekregen materiaal een duidelijk teken is van gebruik van macht. Op zich niet rampzalig, maar deze macht valt door buitenstaanders niet te controleren. Daardoor is het gevaarlijk en kan het al snel leiden tot manipulatie. Bijvoorbeeld door bepaalde informatie op een uitgekiend moment bekend te maken. Dat gebeurde met berichten over Afghanistan, net voor de besprekingen in ons parlement. Wat ex – medewerkers van Wikileaks hebben gezegd over Assange en hoe hij veranderd is (en geen tegenspraak meer lijkt te dulden) sinds het succes van deze organisatie, laat ik graag voor hun verantwoording. Maar als het waar is, is het een herhaling van wat de geschiedenis vaak heeft laten zien.
En de kerk? Ooit was de macht haast onbeperkt. Wie van mening verschilde, was de vrijheid en soms het leven niet meer zeker. De bijbel mocht alleen gelezen worden door vertegenwoordigers van de kerk. De hemelpoort was zelfs in handen van de kerk (meende men).
Waar dergelijke macht toe leidt, is duidelijk. Bederf en misbruik. De kerk werd een heersende kerk, in plaats van een dienende. De weg van de Heer van de kerk verdween uit het zicht. Hij immers kwam niet om te heersen, maar om te dienen. Rijk is hij er niet van geworden en populair al evenmin destijds. Maar daarvoor kwam hij ook niet. Wat hij ons mensen leerde, was niet om met geweld de wereld te veroveren, maar met een boodschap van goddelijke liefde.
Een moeilijke les. De kerk werd wél rijk. Het argument dat men daarvoor gebruikte was dat voor de Heer niets mooi genoeg kon zijn. De herders werden hard, zodat schapen die afweken onder beulshanden terecht kwamen. Maar dat was vroeger. Nu zien we dat macht (ook binnen de kerk)leidt tot sexueel misbruik, tot incest, tot kerkscheuringen en al dergelijke ellende.
Wie denkt het voor het zeggen te hebben over anderen, moet allereerst beseffen dat dit een grote verantwoordelijkheid meebrengt. Tegenover God en tegenover de mensen aan wie leiding wordt gegeven. Dat besef zal er in de meeste gevallen toe leiden dat men zich wel wacht voor het verkeerd gebruiken van de gekregen macht. Of die macht nu door God gegeven is of door mensen is toevertrouwd (democratie).
Leiding moet er worden gegeven. In de kerk, in huis en in bestuurlijke organen. Maar wie vergeet, waarom men leiding mag geven, waarom men daar toe geroepen is, is bezig God te vergeten.
